Niedosłuch i utrata słuchu to poważne schorzenia, które mogą powodować spadek pewności siebie i problemy w kontaktach społecznych. Mogą być również oznaką poważnych schorzeń i chorób. Z tego względu każde pogorszenie słyszenia, powinno motywować do jak najszybszego kontaktu z lekarzem i wykonania odpowiedniej diagnostyki. Na czym polega i jak wygląda badanie słuchu? Nasz poradnik pomoże pacjentom przygotować się do wizyty u laryngologa.
Co może powodować utratę słuchu?
Pogorszenie słyszenia oraz stopniowa utrata słuchu może wystąpić na każdym etapie życia. Do najczęstszych przyczyn zalicza się jednak wiek powyżej 50 roku życia oraz nadmierną ekspozycję na hałas. Istnieje również szereg innych czynników, które mogą powodować problemy ze słuchem. Są to:
- infekcje i zakażenia wirusowe (np. świnka lub odra),
- urazy ucha,
- uwarunkowania genetyczne,
- stosowanie niektórych leków,
- zapalenie ucha środkowego,
- guzy,
- otoskleroza (dysfunkcja kosteczek słuchowych),
- nagromadzenie w uszach woskowiny.
Objawy utraty słuchu
Utrata słuchu często daje indywidualne symptomy, które różnią się wśród pacjentów. Można jednak wyróżnić kilka objawów, których pojawienie się świadczy o problemach z dobrym słyszeniem. Wystąpienie jednego lub kilku z nich powinno skłonić pacjenta do wizyty u laryngologa i wykonania badań słuchu:
- częste proszenie swojego rozmówcy o powtórzenie tego, co powiedział,
- słabe słyszenie rozmówcy podczas rozmowy przez telefon,
- trudności podczas przebywania w hałaśliwym otoczeniu,
- problem z prowadzeniem rozmowy w hałasie,
- trudności w rozmowie z kilkoma rozmówcami,
- ustawianie wysokiego poziomu głośności radia lub telewizora, który może przeszkadzać innym domownikom,
- uczucie zablokowania lub zatkania ucha,
- słyszenie przytłumionych dźwięków, jakby były odbierane przez barierę,
- odczuwanie szumów i dzwonienia w jednym lub obojgu uszu,
- dokładniejsze przyglądanie się rozmówcy, by z ruchu warg wywnioskować, co mówi.
Audiometria i jej rodzaje
Badania słuchu pozwalają na dokładną diagnostykę ucha i określenie stopnia ubytku słuchu. Można podzielić je na dwa rodzaje rodzaje:
- Badania słuchu obiektywne – wykonywane są one specjalistycznym sprzętem i nie wymagają ścisłej współpracy z pacjentem. Wyniki nie zależą od jego osobistej oceny, dlatego pacjent nie ma na nie żadnego wpływu. Przykładem badań obiektywnych jest m.in. tympanometria.
- Badania słuchu subiektywne – przeprowadzane są z udziałem pacjenta. Najprostszym z nich jest test słuchu. Lekarz staje w pewnej odległości od pacjenta i zadaje mu pytania (m.in. szeptem). Tego typu badanie może wykonać lekarz rodzinny i na jego podstawie skierować na konsultację z laryngologiem, który wykona pełną diagnostykę. Do subiektywnych badań słuchu należy również wykonywana w naszym Centrum Medycznym audiometria tonalna.
Tympanometria
Tympanometria (znana również jako audiometria impedancyjna) to rodzaj badania, które ma na celu wykrycie niedosłuchu. Polecane jest również osobom, które narażone są na oddziaływanie znacznej różnicy ciśnień, np. przed nurkowaniem lub podróżą samolotem. Wykonywane jest za pomocą specjalistycznej sondy i polega na mierzeniu odbicia fal dźwiękowych od błony bębenkowej przy zmianach ciśnienia w kanale słuchowym. Dzięki temu można wykryć impedancję akustyczną ucha, czyli sztywność błony bębenkowej. Tympanometria trwa kilkanaście minut i jest badaniem bezbolesnym, choć może powodować pewien dyskomfort ze względu na zmianę ciśnienia w przewodzie słuchowym przy różnej głośności podawanych dźwięków.
Audiometria tonalna
Audiometria tonalna to jedno z najbardziej popularnych i najczęściej przeprowadzanych badań. Polega na ocenie progu słyszenia, a także rodzaju i głębokości upośledzenia słuchu. Pozwala również ocenić lokalizację przyczyny niedosłuchu – czy jest ona zlokalizowana w uchu środkowym, wewnętrznym czy w dalszych odcinkach przewodu słuchowego. Badanie wymaga spełnienia odpowiednich warunków. Wykonywane jest w tzw. kabinie ciszy, czyli specjalnie wytłumionym i izolowanym pomieszczeniu. Pacjent zakłada słuchawki, w których emitowane są dźwięki o różnym natężeniu (zakres częstotliwości obejmuje wartości od 125 do 8000 Hz). Zadaniem pacjenta jest określenie, czy usłyszał dany dźwięk, a jego odpowiedzi są umieszczane na specjalnym wykresie (audiogramie). Audiogram jest następnie opisywany przez lekarza prowadzącego badanie. Audiometria polecana jest pacjentom narażonym na uszkodzenia słuchu spowodowane hałasem, wibracjami oraz związkami chemicznymi. Pozwala również na dobór odpowiedniego aparatu słuchowego.
Jak wygląda badanie słuchu?
Badanie słuchu wykonuje się na podstawie skierowania od laryngologa. Przebieg badania uzależniony jest od wybranej metody. Konsultacja z laryngologiem zaczyna się od rozmowy, która pozwala ocenić zmiany, jakie pacjent zauważył w funkcjonalności swojego narządu słuchu. Na podstawie tego wywiadu lekarz kieruje na dalsze badania. To również doskonały czas na rozwianie wszelkich wątpliwości i obaw, związanych z ich przebiegiem. Żadne z badań nie wymaga specjalnych przygotowań.
Kto powinien regularnie badać słuch?
Istnieją osoby, które okresowo powinny powtarzać badania słuchu, by w porę wykryć nieprawidłowości w działaniu narządu słuchu. Do grup najbardziej narażonych na ryzyko nagłego lub stopniowego pogorszenia słuchu należą:
- osoby po ukończeniu 50. roku życia,
- osoby pracujące w trudnych warunkach, takich jak hałas (np. służby mundurowe), narażenie na szybkie zmiany ciśnienia (piloci samolotów, zawodowi pływacy i osoby, zajmujące się nurkowaniem),
- osoby zażywające leki pogarszające słuch (leki ototoksyczne),
- osoby z przewlekłym zapaleniem uszu,
- osoby ze zdiagnozowanym wcześniej niedosłuchem.
Wyżej wymienione grupy powinny raz na dwa lata powtarzać badanie audiometryczne.
