Operacja zaćmy (na NFZ) Warszawa

Operacyjne usunięcie zaćmy to jeden z najczęściej wykonywanych zabiegów okulistycznych na świecie. Procedura wyróżnia się wysoką skutecznością i prowadzi do znacznej poprawy widzenia – często obraz jest wyraźniejszy niż przed wystąpieniem objawów. W przypadku pojawienia się symptomów choroby nie warto zatem zwlekać ze zgłoszeniem się na operację, która może znacznie poprawić jakość życia. Jak wygląda zabieg i kto może ubiegać się o dofinansowanie z NFZ? Odpowiadamy na najczęstsze pytania dotyczące operacji zaćmy. Przeczytaj, by dowiedzieć się więcej.

Czym jest zaćma i zaćma starcza

Co to jest zaćma wtórna

Zaćma wtórna (zmętnienie torebki tylnej soczewki) to, powstające u niektórych pacjentów w różnym czasie po operacji zaćmy, ponowne zamglenie i zmętnienie tylnej torebki soczewki oka. Choroba ta może stać się swoistym powikłaniem po operacji usunięcia zaćmy. Na jej wystąpienie wpływają także inne, niezwiązane z usuwaniem soczewki, czynniki.

Szacuje się, że około 20 proc. pacjentów, którzy przeszli operację usunięcia zaćmy, po pewnym czasie skarży się na powrót dolegliwości. Zmętnieniu ulega wówczas tylna część torebki soczewki, którą pozostawia się w oku, by była podstawą dla sztucznej soczewki. Po pewnym czasie może jednak dojść do zmętnienia, które zaburza prawidłowe widzenie. Podobnie jak w przypadku zaćmy, pacjent zaczyna wówczas gorzej widzieć.

Widzenie w zaćmie wtórnej cechują:

• zamglenie obrazu;
• spadek kontrastu;
• zaburzenia w widzeniu barw;
• krzywienie obrazu;
• dwojenie jednooczne.

Jednakże, niezależnie od operacji, przyczyną nawrotu choroby mogą okazać się różne dolegliwości metaboliczne, np. cukrzyca czy niedoczynność przytarczyc. Na zaćmę wtórną narażone są również osoby cierpiące na atopowe zapalenie skóry oraz na krótkowzroczność i wrodzone wady siatkówki.

Ponadto powodem powstawania zaćmy wtórnej mogą być:

• starzenie się struktur oka;
• urazy gałki ocznej;
• stany zapalne;
• współistniejące choroby oczu;
• kontakt tkanek oka z materiałem sztucznej soczewki.

Inne rodzaje zaćmy

Zaćma może pojawić się również u młodych osób.

Do najczęstszych przyczyn jej powstawania zaliczane są:

• choroby przewlekłe związane z zaburzeniami metabolicznymi (cukrzyca);
• urazy lub stany zapalne oka;
• przyjmowanie niektórych leków, zwłaszcza sterydów;
• praca w szkodliwych warunkach,
• kontakt oka z silnymi chemikaliami.

Szczególną postacią choroby jest zaćma wrodzona, czyli zmętnienie soczewki obecne już przy urodzeniu. Problem może być m.in. rezultatem zakażenia wewnątrzmacicznego czy wrodzonej choroby metabolicznej. Szacuje się również, że ok. 30% przypadków zaćmy u noworodków ma charakter dziedziczny. Na częstsze występowanie zaćmy narażeni są też najmłodsi z zespołem Downa i niektórymi chorobami neurologicznymi.

Objawy zaćmy

Zaćma jest schorzeniem podstępnym, bo może rozwijać się bardzo powoli lub szybko postępować. Nie daje również jednoznacznych symptomów, które można łatwo pomylić z innymi wadami i problemami z narządem wzroku.

Początkowo zmętnienie soczewki może dotyczyć tylko jej niewielkiej części, co powoduje, że pacjent nie jest świadomy utraty wzroku. Większa zaćma wpływa na rozpraszanie się światła przechodzącego przez soczewkę i utrudnia jego docieranie do siatkówki. Wywołuje to bardziej zauważalne oznaki choroby.

Do objawów zaćmy należą:

• zamglone widzenie;
• szybko pogarszający się wzrok, a tym samym konieczność częstej wymiany szkieł korekcyjnych;
• złe widzenie po zmroku;
• potrzeba korzystania z silniejszego źródła światła przy czytaniu;
• zdwojone widzenie w jednym oku;
• zaburzenia w odbiorze kolorów (matowe widzenie barw);
• widzenie charakterystycznej poświaty podczas patrzenia na źródło światła.

Przyczyny zaćmy

Katarakta nie jest klasyfikowana jako choroba, lecz jako naturalny element procesu starzenia, tak jak pojawienie się siwych włosów czy zmarszczek. Nie jest znane zapobieganie zaćmie. Uważa się jednak, że ograniczenie palenia papierosów i ekspozycji na światło ultrafioletowe może opóźnić rozwój choroby.

Zmętnienie soczewki wywołują zmiany w metabolizmie oraz zaburzenia równowagi biochemicznej i osmotycznej. Zaćma u każdego przebiega inaczej. Niekiedy rozwija się w kilka miesięcy. Innym razem to proces rozciągnięty na wiele lat. Dlatego pierwsze objawy zaćmy mogą pojawić się w różnym wieku.

Leczenie zaćmy

Początkowo w radzeniu sobie z zaćmą może pomóc silniejsze oświetlenie i noszenie szkieł korekcyjnych. Jeśli jednak zmętnienie soczewki zakłóca codzienne czynności, konieczne jest poddanie się operacji zaćmy.

Najpowszechniejszą metodą leczenia choroby jest fakoemulsyfikacja. Zabieg charakteryzuje się bezpieczeństwem i skutecznością. Dzięki małemu cięciu i niezakładaniu szwów umożliwia szybki powrót do codziennych aktywności. Procedura odbywa się w trybie ambulatoryjnym. Oznacza, to że w dniu operacji pacjent jest wypisywany do domu.

Kwalifikacja do zabiegu zaćmy

Aby zakwalifikować się do zabiegu usunięcia zaćmy należy uzyskać skierowanie od okulisty, a następnie w wybranej placówce przebyć szereg badań.

W Centrum Medycznym MML na wizytę kwalifikacyjną składają się:

• konsultacja okulistyczna;
• USG gałki ocznej;
• badanie doboru soczewki z użyciem przyrządu IOL Master.

Konsultacja okulistyczna

Każda konsultacja okulistyczna przeprowadzana w naszej klinice obejmuje kilka badań, które pozwalają uzyskać komplet informacji na temat wzroku pacjenta.

Standardowo wykonywane badania to:

• ocena ostrości widzenia dalekiego i bliskiego;
• badanie komputerowe wzroku;
• badanie ciśnienia śródgałkowego;
• badanie dna oka z pomocą oftalmoskopu (wziernika ocznego);
• stereoskopowy obraz dna oka;
• ocena stanu powiek, spojówki, rogówki i innych elementów przedniego odcinka gałki ocznej.

USG gałki ocznej

USG pozwala ocenić zmiany w gałce ocznej, gdy klasyczne badanie dna oka przy pomocy lampy szczelinowej staje się utrudnione. Ma to miejsce zwłaszcza w przypadku bielma lub zaćmy.

Podczas badania należy zamknąć oczy oraz postarać się jak najbardziej rozluźnić powieki. Lekarz smaruje ich powierzchnię żelem, a następnie przykłada małą głowicę ultrasonografu, który przesyła obraz na komputer.

USG gałki ocznej jest badaniem nieinwazyjnym. Trwa około 10 minut. W przypadku procedury kwalifikacyjnej do zabiegu zaćmy pozwala na obliczenie mocy soczewki wewnątrzgałkowej, która będzie wszczepiona w trakcie operacyjnego usunięcia katarakty.

IOL Master (biometria optyczna)

Przyrząd IOL Master pozwala wykonać dokładne pomiary gałki ocznej, tj.:

• jej długość;
• moc rogówki i jej grubość;
• szerokość źrenicy;
• szerokość i grubość tęczówki;
• głębokość komory przedniej.

Taki zestaw parametrów umożliwia poznanie nie tylko stanu zdrowia gałki ocznej, ale także jej cech charakterystycznych.

Wykorzystanie urządzenia IOL Master podczas kwalifikacji do operacji zaćmy pozwala na dokładne obliczenie mocy soczewki do wszczepu oraz jej doskonałe dopasowanie. Umożliwia to precyzyjne wyeliminowanie wady wzroku, dzięki czemu pacjent po zabiegu usunięcia zaćmy nie musi korzystać ze szkieł korekcyjnych.

Fakoemulsyfikacja – ultradźwiękowe usuwanie zaćmy

Metodą chirurgicznego usuwania zaćmy, którą proponujemy pacjentom naszej kliniki, jest fakoemulsyfikacja. To dziś złoty standard w leczeniu katarakty. Procedura polega na rozbiciu soczewki własnej pacjenta przy pomocy ultradźwięków i usunięciu jej fragmentów oraz na wszczepieniu sztucznej soczewki zwijalnej o odpowiednio dobranych parametrach optycznych. Podczas zabiegu stosuje się niewielkie cięcie (ok. 2,5 mm), przez które najpierw wprowadzana jest końcówka głowicy fakoemulsyfikatora, po czym zaimplantowana zostaje soczewka zwijalna.

Metoda fakoemulsyfikacji umożliwia operowanie zaćmy w każdym jej stadium. Niewątpliwą zaletą zabiegu jest brak szwów, ponieważ rana operacyjna jest precyzyjnym cięciem tunelowym i zamyka się szczelnie sama pod wpływem ciśnienia wewnątrzgałkowego operowanego oka. Po 1-2 godzinach od operacji osoba poddana zabiegowi może wrócić do domu.

Dzięki temu przeszkody dla operacji nie stanowią już ani zaawansowany wiek pacjenta, ani większość chorób internistycznych. Standardowo zabieg usunięcia zaćmy wykonuje się w jednym oku, a w drugim – po 3-4 tygodniach. Operacja zaćmy jest zabiegiem z zasady jednorazowym – raz zaimplantowana soczewka pozostaje w oku do końca życia.

Jak wygląda zabieg – ultradźwiękowe usuwanie zaćmy krok po kroku

Fakoemulsyfikację zazwyczaj wykonuje się w znieczuleniu kroplowym. Rzadziej stosowane jest znieczulenie miejscowe za pomocą iniekcji okołogałkowej czy ogólne. Podczas operacji pacjent znajduje się w pozycji leżącej.

Na początku procedury usunięcia zaćmy obszar oka jest oczyszczany i odkażany za pomocą specjalnego środka antyseptycznego. By uniknąć mimowolnego mrużenia oczu przez pacjenta, oko jest przytrzymywane w pozycji otwartej przy pomocy rozwórki.

Następnie wykonuje się niewielkie nacięcie, przez które wprowadzany jest fakoemulsyfikator. Zmętniałą soczewkę pacjenta rozbija się za pomocą ultradźwięków, a potem jej części usuwane są z wnętrza oka. W kolejnym kroku w miejscu po soczewce naturalnej umieszczana jest nowa zwijalna soczewka wewnątrzgałkowa. Lekarz upewnia się, czy jest ona odpowiednio ulokowana, a żaden z jej fragmentów nie jest podwinięty.

Operacja nie wymaga zakładania szwów. Procedura kończy się zabezpieczeniem nacięcia oraz nałożeniem opatrunku, by oko mogło się samodzielnie zregenerować.

Zabieg usunięcia zaćmy trwa kilkanaście minut i nie wiąże się z dłuższym pobytem w klinice. Po kilku godzinach od operacji pacjent może wrócić do domu.

Zalety fakoemulsyfikacji zaćmy

Do zalet fakoemulsyfikacji zaliczane są:

• poprawa jakości widzenia;
• możliwość wykonania zabiegu w znieczuleniu kroplowym;
• zminimalizowany do kilkunastu minut czas trwania;
• brak szwów;
• szybka rekonwalescencja operowanego oka;
• obniżone ryzyko wystąpienia powikłań pooperacyjnych.

Rodzaje soczewek

Obecnie okuliści mają szeroki wybór soczewek, które można dopasować indywidualnie do potrzeb i oczekiwań pacjentów. Do wytwarzania soczewek stosuje się materiały silikonowe, hydrożelowe i akrylowe. W ostatnich latach nastąpił znaczny postęp technologiczny w procesie ich produkcji.

W Centrum Medycznym MML przeprowadzamy zabieg usunięcia zaćmy z użyciem następujących rodzajów soczewek:

• soczewki standardowe: są to jednoogniskowe soczewki, które pozwalają na korekcję wad sferycznych (krótkowzroczność lub nadwzroczność);
• soczewki z filtrem UV i filtrem światła niebieskiego: obecnie wszystkie soczewki mają filtr światła UV, a część jest wyposażona także w filtr światła niebieskiego. Ten ostatni chroni przed uszkodzeniami siatkówki i zmniejsza ryzyko rozwoju zmian zwyrodnieniowych plamki, czyli jednej z najczęstszych przyczyn utraty wzroku u pacjentów w podeszłym wieku. Tego rodzaju soczewki są zalecane zwłaszcza pacjentom z chorobą zwyrodnieniową plamki żółtej związaną z wiekiem (AMD – age-related macular degeneration);
• soczewki toryczne: tak nazywa się soczewki, które umożliwiają skorygowanie astygmatyzmu. Ich zastosowanie znacznie poprawia ostrość widzenia oraz komfort życia;
• soczewki wieloogniskowe: to soczewki nowej generacji, które gwarantują dobre widzenie z każdej odległości (z bliska, z daleka oraz z odległości pośrednich). Soczewki te są dodatkowo wzbogacone o filtry UV i światła niebieskiego.

Przeciwwskazania do zabiegu usunięcia zaćmy

Podstawowym warunkiem przeprowadzenia zabiegu usunięcia zaćmy jest dobry stan zdrowia pacjenta. Nawet niewielka infekcja może spowodować późniejsze powikłania. Inne przeciwwskazania to ciężka niewydolność krążeniowo-oddechowa, a także świeżo przebyty zawał lub udar mózgu (w okresie 6 miesięcy przed operacją zaćmy).

Nie ma przeciwwskazań do przeprowadzenia zabiegu u osób chorych na cukrzycę, astmę, niewydolność krążenia czy na choroby zwyrodnieniowe układu mięśniowo-stawowego. Kluczowe jest jednak ustabilizowanie ich stanu przed zakwalifikowaniem do operacji zaćmy.

Ile trwa rekonwalescencja? Wskazania po usunięciu zaćmy

Po fakoemulsyfikacji wskazany jest odpoczynek. W przypadku wrażliwych osób zaraz po procedurze odczuwalne może być duże zmęczenie, wywołane stresem związanym z zabiegiem. Do czasu pierwszej wizyty kontrolnej, która najczęściej odbywa się następnego dnia, nie wolno usuwać założonego opatrunku. Wtedy też można wrócić do oglądania telewizji, grania na komputerze, czytania i prowadzenia samochodu. Przez pierwszy tydzień po zabiegu należy unikać spania na boku po stronie operowanego oka. Proces gojenia oka po operacji trwa kilka tygodni. 

Wskazania po zabiegu fakoemulsyfikacji

Po zabiegu ważny jest oszczędzający tryb życia, tzn. unikanie wysiłku czy nagłych skłonów.

Przez około cztery tygodnie od procedury należy unikać:

• wysiłku fizycznego;
• podnoszenia ciężkich rzeczy;
• przebywania w brudnych lub zapylonych pomieszczeniach;
• przebywania w dużych skupiskach ludzkich;
• stosowania kremów oraz kosmetyków do makijażu;
• korzystania z basenu oraz sauny.

W trakcie rekonwalescencji pacjent powinien też regularnie stosować przepisane przez lekarza krople. Leki należy zakraplać zgodnie z zaleceniami okulisty, pamiętając o dokładnym umyciu rąk przed każdą aplikacją.

Operacja zaćmy – cena

Operacja to jedyna skuteczna metoda wyleczenia zaćmy. Wykonywana jest raz i nie wymaga powtarzania, gdyż soczewka oka nie ma właściwości regeneracyjnych i nie odrasta. Zabieg to nie tylko sposób na uniknięcie całkowitej utraty wzroku. Wszczepienie odpowiednio dobranej soczewki pozwala cieszyć się dobrym wzrokiem jeszcze przez wiele lat. Cena fakoemulsyfikacji zależy od zastosowanej soczewki. W naszym centrum waha się ona w granicach 4800-9550 złotych.

Operacja zaćmy na NFZ – jakie są warunki

Narodowy Fundusz Zdrowia zapewnia refundację zabiegu usunięcia zaćmy wszystkim pacjentom, którzy spełniają odpowiednie wymagania. Głównym wskazaniem do refundowanego zabiegu jest zmętnienie soczewki oka. Według wytycznych wymagana jest również ostrość wzroku do dali nie lepsza niż 0,6 przy najlepszej korekcji. Ma to pozwolić na uniknięcie długich kolejek oraz wpisywania się pacjentów „na zapas”.

Drugiego kryterium nie muszą jednak spełniać:

• zawodowi kierowcy;
• pacjenci, którzy poza zaćmą, mają zdiagnozowaną jaskrę;
• osoby, u których zaćma rozwija się bardzo szybko;
• chorzy, u których zaćma jest przeszkodą do zdiagnozowania innych chorób oczu;
• osoby chorujące psychicznie lub z upośledzeniem;
• pacjenci, u których po operacji zaćmy występuje różnica w widzeniu obu oczu przekraczająca 3 dioptrie.

Pacjent może wskazać klinikę, w której będzie przeprowadzone leczenie operacyjne. Wizyta kwalifikacyjna powinna odbyć się w wybranej placówce w terminie nie dłuższym niż 30 dni od daty zgłoszenia. Po wypełnieniu tych formalności pozostaje cierpliwe oczekiwanie na zabieg we wskazanym terminie.

Leczenie zaćmy wtórnej

W przypadku pojawienia się zmętnienia torebki tylnej soczewki nie trzeba po raz kolejny poddawać się operacji. Ten rodzaj zaćmy leczony jest ambulatoryjnym zabiegiem laserowym YAG (kapsulotomią). To bezbolesna, krótka i nieskomplikowana procedura. Odbywa się w  pozycji siedzącej, czyli podobnie jak standardowe badanie okulistyczne.

W trakcie zabiegu za pomocą lasera wykonuje się otwór optyczny w centrum zmętniałej torebki. Ostrość widzenia powraca po kilku godzinach od procedury.

Chcesz się poddać operacji zaćmy? Już dziś skontaktuj się z Centrum Medycznym MML w Warszawie!