Utrata smaku lub węchu to jeden z łagodniejszych objawów COVID-19. Pojawia się on nawet u 90 proc. osób zakażonych koronawirusem, choć nie u każdego zainfekowanego. Może on utrzymywać się przez kilka dni, tygodni lub miesięcy. Mówi się, że część chorych może nigdy nie odzyskać w pełni smaku oraz powonienia I szacuje się, że zaburzenia te mogą okazać się trwałe u 10 proc. zakażonych .
Dlaczego następuje utrata węchu po Covid-19?
Zaburzenia odczuwania smaku i zapachu uznano za jeden z podstawowych objawów zakażenia wywołanego przez koronawirusa SARS-CoV-2. Za odczuwanie smaku i węchu odpowiadają receptory chemiczne, które znajdują się w ustach i nosie. Reagują one na cząsteczki w swoim środowisku, a następnie przesyłają informację przez złożoną sieć neuronową do mózgu. Mechanizm dotyczący zaburzeń węchu i smaku jest najprawdopodobniej związany z infekcją układu nerwowego, a przynajmniej jego części obwodowej. Z badań wynika, że koronawirus SARS-CoV-2 infekuje w pierwszej kolejności komórki podporowe, będące częścią nabłonka węchowego. Później może dochodzić nawet do powolnej penetracji mózgu.
Skala zaburzeń węchowych
Utrata węchu i smaku pojawia się u chorych nagle, i większa część chorych nie ma przy nich żadnych problemów z oddychaniem: nie męczy ich katar, ani zatkany nos. Zdarza się także całkowita utrata kontroli pacjenta nad tymi zmysłami, która powoduje, że nie jest on w stanie odróżnić potrawy słonej od słodkiej. Nie czuje wówczas nawet tak intensywnych zapachów jak perfumy, kawa czy dym z papierosa. Niekiedy jednak zmysły węchu i smaku zostają tylko przez wirusa jedynie przytłumione. Pacjent czuje zapach i smak, ale odbiera je znacznie słabiej, często wybiórczo lub fałszywie. Zdarza się, że niektórym osobom wszystko śmierdzi spirytusem, benzyną czy fekaliami. Wpływa to na pojawienie się zaburzeń powodujących u chorych niechęć do jedzenia, spadek wagi i utratę sił.
Trening węchu
Zdaniem naukowców, najlepszym sposobem na odzyskanie węchu po Covid-19 jest jego trening. Polega na wielokrotnym krótkotrwałym pobudzaniu węchu. Najlepiej wykorzystać do niego zapachy: goździków, róży, cytryny i eukaliptusa, a także aromaty skórki cytryny i pomarańczy, gałki muszkatołowej, mięty, mielonej kawy, kokosa i wanilii.
Trening węchu wpisuje się w leczenie następstw po Covid-19, stymuluje on specjalne komórki nerwowe, pomagając przywrócić jego funkcję. Zapachy używane do treningu należy zmieniać co 12 tygodni. Jeżeli jednak utrata węchu lub smaku okaże się długotrwała, należy skontaktować się z lekarzem.
Problemy ze smakiem
Z kolei, problem ze smakiem występuje u 30-70 proc. chorych. Badania pokazują, że w trakcie regeneracji po COVID-19, 73 proc. pacjentów odzyskuje smak w ciągu sześciu tygodni. Aby pozbyć się problemów ze smakiem, spożywane dania, powinny być bardzo wyraziste w smaku. I bogate w przyprawy.
Jak pokazują badania osłabienie smaku może być powiązane z niedoborem witamin A i B2 lub cynku. Dlatego należy włączyć do jadłospisu m.in. marchew, pomidory, truskawki, czarna porzeczka czy kasze.
Jeżeli jednak ten zmysł nie wraca, trzeba zastosować terapię. Odczucia dotyczące utraty smaku lub węchu przejawia w wywiadach ok. 10-20 procent chorych. Zakażenie wywoływane przez SARS-CoV-2 może się objawiać również dusznościami, bólem gardła, zmęczeniem, biegunkami, bólami w podbrzuszu oraz utratą apetytu.
Ile trwa utrata węchu lub smaku?
Utrata lub zaburzenia powonienia i smaku zwykle występują na początku choroby. U pacjentów, najczęściej dolegliwości te trwają kilka – kilkanaście dni, niekiedy jednak utrzymują się tygodniami, a nawet miesiącami i wymagają rehabilitacji. Covid-19 prawdopodobnie może na trwałe uszkodzić komórki nerwowe, odpowiedzialne za węch czy smak .
