- Czym są migdały, jaką pełnią funkcję?
- Dlaczego migdałki się powiększają?
- Objawy przerostu migdałka gardłowego
- Objawy przerostu migdałków podniebiennych
- Kiedy należy zwrócić się do specjalisty?
Czym są migdały, jaką pełnią funkcję?
Migdałki podniebienne i migdałek gardłowy są największymi strukturami wchodzącymi w skład śluzówkowego układu immunologicznego gardła. Razem z migdałkiem językowym, migdałkami trąbkowymi zlokalizowanymi w części nosowej gardła oraz pasmami bocznymi i rozproszonymi grudkami tylnej ściany gardła tworzą pierścień chłonny Waldeyera.
Zawiązki migdałków powstają w 3 i 4 miesiącu życia płodowego. Noworodek przychodzi na świat z już wykształconymi migdałkami, mają one jednak bardzo małe rozmiary.
W pierwszym półroczu życia w miarę utraty odporności biernej, którą stanowią przeciwciała przekazane drogą łożyskową w życiu płodowym, dziecko zaczyna rozwijać własne mechanizmy odpowiedzi immunologicznej.
Pierścień chłonny znajduje się na skrzyżowaniu drogi oddechowej i pokarmowej, razem z wdychanym powietrzem i przyjmowanym pokarmem docierają tu różnego typu antygeny: wirusy, bakterie, alergeny i substancje chemiczne.
W obrębie pierścienia, a zwłaszcza w jego największych strukturach – w migdałkach podniebiennych i migdałku gardłowym zachodzą procesy rozpoznawania i informowania ustroju o antygenach. Zapoczątkowana zostaje odpowiedź immunologiczna – powstają komórki pamięci immunologicznej oraz komórki zdolne do produkcji przeciwciał.
Wymienione funkcje mają szczególne znacznie w pierwszych latach życia, kiedy kształtują się mechanizmy odpowiedzi immunologicznej.
Migdałki są w tym okresie ważnym narządem układ odpornościowego, który przystosowuje organizm dziecka do otaczającego środowiska.
Dlaczego migdałki się powiększają?
W pierwszych latach życia migdałki stopniowo się powiększają. Najbardziej dynamiczny proces wzrostu migdałków obserwujemy zazwyczaj między 3 a 7 rokiem życia dziecka. Potem ulegają one powolnej inwolucji i zanikają po okresie pokwitania.
Na tempo wzrostu i wielkość migdałków ma wpływ ich aktywność immunologiczna związana z kontaktem z drobnoustrojami (wirusy, bakterie), alergenami oraz czynnikami drażniącymi (zanieczyszczenie powietrza, kwaśna treść pokarmowa cofająca się do gardła z żołądka), czy też predyspozycje genetyczne.
Procesy immunologiczne powodują powiększanie się migdałków, stan zapalny , a nawet ich obrzęk. W warunkach prawidłowych, fizjologicznych, proces ten jest odwracalny. Ma to miejsce w przebiegu zakażeń wirusowych i bakteryjnych. Gdy czynnik przestaje działać, infekcja ustępuje, a migdałki ulegają zmniejszeniu. Natomiast w sytuacjach stałego pobudzenia immunologicznego, w wyniku nawracających infekcji lub alergii dochodzi do trwałego przerostu migdałków.
Objawy przerostu migdałka gardłowego:
Powiększony migdałek gardłowy blokuje nozdrza tylne i tym samym utrudnia przepływ powietrza przez jamy nosa.
Dziecko stale oddycha z uchylonymi ustami w czasie snu i w czasie dnia, a nawet w okresie gdy jest zdrowe, nie ma infekcji ani kataru.
Niedrożny nos powoduje zmianę brzmienia głosu – pojawia się nosowanie.
Dziecko głośno chrapie w czasie snu, śpi niespokojnie.
W sytuacjach znacznego przerostu migdałka gardłowego występują objawy zespołu obturacyjnych bezdechów w czasie snu. Długotrwała, nieprawidłowa drożność nosa może być przyczyną powstawania wad zgryzu oraz nieprawidłowego kształtowania się twarzoczaszki. U dziecka wykształca się tzw. twarz adenoidalna (twarzoczaszka jest długa, wąska, podniebienie wysoko wysklepione, środkowa część twarzy jest spłaszczona, usta stale uchylone).
Niedrożność nosa powoduje wyłączenie jego fizjologicznej funkcji. Dziecko oddycha niedostatecznie ogrzanym, oczyszczonym i nawilżonym powietrzem, co sprzyja stanom zapalnym gardła i dolnych dróg oddechowych.
W jamach nosa stale zalega wydzielina, upośledzony zostaje prawidłowy proces transportu śluzu i wentylacji zatok. Dziecko ma przewlekły katar i kaszel.
Powiększony migdałek gardłowy wypełnia nosogardło i uciska ujścia gardłowe trąbek słuchowych, które są anatomicznym kanałem łączącym ucho środkowe z nosogardłem.
Nieprawidłowa drożność trąbek słuchowych jest czynnikiem, sprzyjającym występowaniu ostrego zapalenia uszu oraz może powodować rozwój przewlekłego wysiękowego zapalenia uszu i związanego z nim niedosłuchu.
Objawy przerostu migdałków podniebiennych:
Powiększone migdałki podniebienne powodują zaburzenia drożności dróg oddechowych na poziomie gardła środkowego – dziecko w czasie snu głośno chrapie.
W skrajnych przypadkach, gdy migdałki są bardzo duże występują objawy zespołu obturacyjnych bezdechów w czasie snu.
Mogą pojawić się zaburzenia mowy – mowa „kluskowata”, czasami trudności w połykaniu pokarmów stałych.
Kiedy należy zwrócić się do specjalisty?
Powiększenie migdałków u dzieci jest procesem fizjologicznym, który towarzyszy zakażeniom dróg oddechowych.
Niedrożność nosa, oddychanie przez usta, chrapanie czy widoczne w czasie badania jamy ustnej powiększenie migdałków podniebiennych mogą utrzymywać się przez pewien czas po ustąpieniu objawów zakażenia.
Do wizyty u laryngologa powinny skłonić utrzymujące się przez kilka tygodni, nawet w okresie zdrowia objawy takie jak:
- niedrożność nosa, chrapanie, a zwłaszcza bezdechy w czasie snu,
- pogorszenie słuchu,
- nawracające ostre zapalenia uszu,
- przewlekły katar i kaszel,
- nawracające ostre zapalenia zatok przynosowych,
- nieprawidłowe brzmienie głosu – mowa nosowa lub „ kluskowata”,
- niektóre wady zgryzu.
Potrzebujesz konsultacji laryngologa dziecięcego?
Umów się na wizytę już dziś!
