Zaćma (katarakta) to jedna z najczęstszych diagnoz stawianych przez okulistów u osób starszych. Głównym objawem choroby jest spadek ostrości wzroku. Schorzenie jest leczone chirurgicznie. U niektórych pacjentów po operacji zaćmy dochodzi do tzw. zaćmy wtórnej. Leczenie tego problemu polega na wykonaniu zabiegu kapsulotomii laserowej. Sprawdź, jak wygląda ta procedura oraz rekonwalescencja i postępowanie po zabiegu.
Co to jest zaćma?
Zaćma to choroba, która skutkuje częściowym lub całkowitym zmętnieniem soczewki oka. Jest schorzeniem stopniowo postępującym. Stanowi jedną z głównych światowych przyczyn odwracalnego pogorszenia ostrości widzenia. Choroba może mieć zarówno charakter wrodzony, jak i nabyty. Główną formą zaćmy nabytej jest zaćma starcza, która ujawnia się w 50-60 roku życia.
Jakie są objawy zaćmy?
Do głównych objawów zaćmy w początkowym okresie należy widzenie za mgłą, które może prowadzić do postępującego obniżenia ostrości wzroku. Chorzy na zaćmę skarżą się też na zmianę w postrzeganiu barw i gorsze widzenie w ciemności. Kolejnym objawem choroby jest spostrzeganie efektów, takich jak halo wokół źródeł światła.
Na czym polega leczenie zaćmy?
Zaćmę leczy się operacyjnie. Zabieg polega na usunięciu zmienionej przez chorobę soczewki naturalnej i wszczepieniu soczewki sztucznej. Naturalna soczewka znajduje się w torebce. W czasie operacji w przedniej części torebki wykonuje się otwór, przez który usuwana jest zmętniała soczewka własna i wszczepiana soczewka sztuczna. Usunięcie zaćmy jest jedną z najczęściej wykonywanych procedur chirurgicznych w okulistyce.
Współcześnie operacje zaćmy przeprowadzane są głównie metodą fakoemulsyfikacji. Jest to małoinwazyjny i stosunkowo krótki zabieg. Wykonuje się go zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym. Pozwala on pacjentowi na szybki powrót do codziennych aktywności. Tego rodzaju operacje wykonujemy również w Centrum Medycznym MML.
Czym jest zaćma wtórna?
U niektórych osób, w różnym czasie po operacji zaćmy, dochodzi do częściowego zmętnienia pozostawionej w czasie zabiegu tylnej torebki soczewki. Powoduje to pogorszenie widzenia. Ten problem określa się fachowo jako zmętnienie torebki tylnej soczewki (ang. posterior capsule opacification – PCO), a potocznie – jako zaćmę wtórną. Warto jednak dodać, że ta ostania nazwa jest myląca – nie mamy bowiem do czynienia z rodzajem zaćmy, ale ze stanem występującym po jej usunięciu.
Jakie są objawy zaćmy wtórnej?
Chorzy ze zmętnieniem torebki tylnej soczewki skarżą się na obniżenie ostrości wzroku. W pierwszej kolejności skargi chorych z PCO dotyczą pogorszenia widzenia z bliska. Może mu towarzyszyć jedno- i obuoczne dwojenie, znaczne zmniejszenie poczucia kontrastu czy rozproszenie światła.
Oprócz pogorszenia jakości życia, spowodowanego zmniejszoną ostrością wzroku, zaćma wtórna może utrudniać lekarzowi okuliście wgląd w dno oka. W związku z tym niekiedy uniemożliwia diagnostykę, monitorowanie czy leczenie chorób oczu.
Kiedy pojawia się zaćma wtórna?
Na rozwój zmętnienia torebki tylnej soczewki wpływa wiele czynników związanych z pacjentem, okiem, soczewką i operacją zaćmy. Do PCO może dojść po miesiącach lub latach od operacji zaćmy. Częstość występowania tego problemu u osób dorosłych wynosi 50% w okresie od 2 miesięcy do 5 lat po zabiegu. Pomimo wysiłków nie opracowano jeszcze optymalnej farmakologicznej metody zapobiegania zaćmie wtórnej, która mogłaby być szeroko stosowana.
Na czym polega diagnostyka i leczenie zaćmy wtórnej?
Pogorszenie ostrości wzroku po usunięciu zaćmy powinno skłonić do wizyty u okulisty. Lekarz rozpoznaje zmętnienie torebki tylnej soczewki na podstawie wywiadu medycznego z pacjentem oraz dokładnego badania wzroku, obejmującego m.in. badanie w lampie szczelinowej. Metodą z wyboru w leczeniu zaćmy wtórnej jest wykonanie zabiegu laserowego kapsulotomii tylnej. Procedurze można się poddać w Centrum Medycznym MML.
Jak przebiega kapsulotomia laserowa?
Kapsulotomia tylna jest krótką, niebolesną procedurą. Zabieg odbywa się w znieczuleniu miejscowym, polegającym na kilkakrotnym podaniu kropli do worka spojówkowego oka. Procedura ma miejsce w gabinecie lekarskim, w pozycji siedzącej. Zabieg wykonuje się z zastosowaniem soczewek nagałkowych, które pomagają w prawidłowym ogniskowaniu oraz w stabilizacji oka pacjenta. W trakcie procedury mogą być słyszalne małe kliknięcia lub trzaski.
Podczas zabiegu lekarz używa lasera Nd:YAG. Przy pomocy tego urządzenia w środku zmętniałej torebki tylnej wykonywany jest mały otwór umożliwiający przechodzenie światła.
Procedura skutkuje poprawą ostrości wzroku i wrażliwości na kontrast, redukuje olśnienia i umożliwia dobry wgląd w dno oka. To ostatnie ma szczególne znaczenie w diagnostyce i leczeniu retinopatii cukrzycowej, AMD, jaskry czy zakrzepu żyły środkowej siatkówki.
Czy kapsulotomia laserowa jest bezpieczna?
Kapsulotomia laserowa jest jedną z najczęściej wykonywanych procedur w okulistyce. Należy do zabiegów stosunkowo łatwych, o niskim poziomie ryzyka. Obecnie niemal całkowicie wyparła kapsulotomię chirurgiczną.
Powikłania po zabiegu kapsulotomii laserowej, takie jak np. wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, przemieszczenie soczewki wewnątrzgałkowej, przedarciowe odwarstwienie siatkówki czy torbielowaty obrzęk plamki, zdarzają się rzadko.
Procedura charakteryzuje się również wysoką skutecznością. W nielicznych przypadkach dochodzi do rozwoju kolejnej zaćmy wtórnej. Stan ten można ponownie leczyć za pomocą kapsulotomii.
Jakie są zalecenia po zabiegu kapsulotomii laserowej?
Do kilku godzin po zabiegu kaspulotomii laserowej może występować niewyraźne widzenie oraz nadwrażliwość na światło. Po tym czasie obserwowany jest powrót ostrości wzroku. Zazwyczaj procedura nie wymaga dłuższej rekonwalescencji.
Lekarz dokładnie informuje o wszystkich zalecaniach po zabiegu. Na ogół rekomendowane jest, aby ktoś odwiózł pacjenta do domu. Przez kilka dni po procedurze zaleca się odpoczynek. Rekomendowane jest również noszenie okularów przeciwsłonecznych. Zalecenia dla pacjenta obejmują też zakraplanie oczu.
