Zielony katar – co oznacza i jak go leczyć?

Zielony katar zwykle pojawia się podczas infekcji bakteryjnych, a także może się pojawić po kilku dniach infekcji wirusowej. Często towarzyszą mu inne objawy, np. niedrożność nosa, kaszel czy ból gardła. Przyczyną zielonego zabarwienia wydzieliny z nosa są komórki odpornościowe: to sygnał, że nasz organizm walczy z infekcją. Mimo, że nie ma leków na wirusy wywołujące katar, istnieje wiele sposobów na złagodzenie jego przebiegu. Sprawdź, co trzeba wiedzieć o zielonym katarze.

Spis treści

1. Czym jest katar?
2. Z czego wynika zielony katar?
3. Jakie są przyczyny zielonego kataru?
4. Długotrwały zielony katar
5. Na czym polega leczenie zielonego kataru?
6. Jakie są domowe sposoby na zielony katar?
7. Czy zielony katar oznacza alergię?
8. Jak leczyć zielony katar u dziecka?

Czym jest katar?

Katar to nadprodukcja wydzieliny przez błony śluzowe nosa. Jest jednym z objawów nieżytu nosa, czyli zapalenia błony śluzowej nosa występującego najczęściej w infekcjach i alergiach. Wodnisty katar jest wynikiem przesięku płynu z przekrwionych i obrzękniętych błon śluzowych nosa, a śluzowy jest związany z rozpadem komórek kubkowych produkujących śluz. Ludowa mądrość głosi, że leczony katar trwa siedem dni, natomiast nieleczony – tydzień. W istocie: u większości osób katar mija w przeciągu kilku dni. Jednak przeciągający się nieżyt nosa może prowadzić do powikłań, komplikując i znaczenie wydłużając leczenie. Niekiedy jest też oznaką poważniejszych schorzeń, np. przewlekłego zapalenia zatok czy alergii.

Z czego wynika zielony katar?

Za zielony kolor kataru odpowiadają występujące w wydzielinie komórki układu odpornościowego, czyli leukocyty uwalniające peroksydazę, najczęściej w przypadku infekcji bakteryjnych. Bardziej żółty katar może być spowodowany obecnością eozynofili (komórki odpornościowe tzw. kwasochłonne) i dużą zawartością protein, może występować w przypadku alergii i polipów nosa.

Jakie są przyczyny zielonego kataru?

Zielony katar pojawia się przy bakteryjnym zakażeniu górnych dróg oddechowych, jednak znacznie częściej może się też pojawić po kilku dniach infekcji wirusowej. Gdy przebiega bez gorączki i bólów twarzy, trwa przez kilka dni, nie wymaga leczenia antybiotykiem.

Niekiedy zielony, gęsty katar spływający po gardle może nam dokuczać tylko rano. Powstaje u pacjentów, którzy w nocy oddychają przez usta, gdy wydzielina przebarwia się i gęstnieje w wyniku działania flory bakteryjnej nosogardła.

Długotrwały zielony katar

Zwykły katar zwykle trwa około 7 dni. Tyle czasu potrzeba, by organizm sam uporał się z infekcją. Wielu z nas uważa, że w tym przypadku nie należy podejmować żadnych działań, ponieważ katar szybko „sam się wyleczy”.

Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy organizm zdany na własne siły odpornościowe organizm nie podoła temu zadaniu. W efekcie banalna infekcja może przyczynić się do poważnych komplikacji zdrowotnych. Czasem zwykły nieżyt nosa może przejść w zapalenie zatok, prowadzić do zapalenia ucha lub oskrzeli. Jeśli zielony katar utrzymuje się przez dłuższy czas – czyli przez 10 dni – należy skontaktować się z lekarzem. Wtedy możliwe, że zakażenie zmienia charakter z wirusowego na bakteryjny i konieczne bywa rozpoczęcie antybiotykoterapii. Typowymi objawami nadkażenia bakteryjnego są, oprócz zielonego kataru, znaczne pogorszenie samopoczucia, gorączka, bóle twarzy. Po antybiotyku dokuczliwe objawy zielonego kataru zwykle szybko ustępują.

Zapalenie zatok i związany z tym katar niekiedy przybiera postać przewlekłą (gdy trwa powyżej 3 miesiące) lub nawraca, nawet kilkakrotnie w ciągu roku. Aby zdiagnozować tego typu problem, należy udać się na konsultację do lekarza laryngologa. Niepokojącym symptomem, który wymaga szybkiej konsultacji ze specjalistą jest utrzymywanie się zielonego kataru z krwią, zwłaszcza jednostronnego – może być to oznaką choroby nowotworowej.

Kataru z zieloną wydzieliną nie należy zatem lekceważyć. Choć nie ma leku, który pokona wirusy będące jego przyczyną, istnieją sposoby złagodzenia objawów i szybszego dojścia do zdrowia.

Na czym polega leczenie zielonego kataru?

W przypadku występowania zielonego kataru ważne jest rozrzedzanie zalegającej wydzieliny. Możemy to zrobić za pomocą dostępnych w aptece bez recepty preparatów w sprayu z chlorkiem sodu. Wydzielinę z nosa można też oczyścić stosując irygacje, czyli płukanie zatok roztworem soli fizjologicznej specjalną butelką. Ważne jest przy tym postępowanie skrupulatnie zgodnie z ulotką producenta, by zapobiec wlaniu płynu do ucha przez trąbkę słuchową. Celem rozrzedzenia zielonego, gęstego kataru zaleca się stosowanie leków mukolitycznych, czyli rozrzedzających wydzielinę.

Popularnymi preparatami stosowanymi podczas kataru są leki bez recepty obkurczające błonę śluzową. Najskuteczniej pomagają w obrzęku błony śluzowej i związanemu z nim wodnistemu przesiękowi. Przynoszą one znaczną ulgę, jednak nie należy ich stosować dłużej niż 7 dni, gdyż błony śluzowe mogą się od nich „uzależnić” i przy próbie odstawienia występuje znaczny obrzęk nosa i wodnisty katar.

Jeśli jako przyczynę występowania długotrwałegonzielonego kataru podejrzewa się przewlekłe zapalenie zatok, zaleca się 3-miesięczne leczenie donosowymi sterydami do nosa. Jeśli po leczeniu nadal występuje zielony katar i obecne są przewlekłe zmiany zapalne zatok w tomografii komputerowej, zaleca się leczenie zabiegowe.

Jakie są domowe sposoby na zielony katar?

Leczenie zielonego kataru warto wesprzeć domowymi sposobami. Prostym i skutecznym sposobem na rozrzedzanie gęstej wydzieliny są domowe inhalacje z soli fizjologicznej. W tym celu można również skorzystać z olejków eterycznych lub popularnych ziół – rumianku, szałwii, mięty czy lipy. Powinniśmy zaopatrzyć się też w zapas chustek higienicznych i jak najczęściej wydmuchiwać wydzielinę z nosa.

W okresie infekcji, która spowodowała zielony katar, trzeba też zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu i pić przynajmniej półtora litra płynów dziennie.

Czy zielony katar oznacza alergię?

U wielu osób katar pojawia się z powodu alergii sezonowej spowodowanej przez alergeny pyłków roślin lub w alergii całorocznej m.in. na alergeny roztoczy kurzu i sierści zwierząt. Ten rodzaj kataru nazywany jest potocznie siennym, a charakterystyczna dla niego wodnista wydzielina ma naturalną barwę. Objawy współwystępujące to kichanie, swędzenie nosa, obrzęk powiek, łzawienie. Objawy są podobne do początkowej fazy infekcji wirusowej, dlatego na początku choroby można pomylić te dwie przyczyny kataru wodnistego. Charakterystyczne dla kataru alergicznego sezonowego jest występowanie cyklicznie o tej samej porze roku, a dla kataru całorocznego w przypadku ekspozycji na alergen – kurz, kontakt ze zwierzęciem. Czasem katar alergiczny może przybierać żółtą barwę, co jest związane z obecnością komórek kwasochłonnych (eozynofili) w wydzielinie, związanych z tym typem reakcji zapalnej.

Jak leczyć zielony katar u dziecka?

Zielonkawy katar u niemowląt i małych dzieci bywa sporym problemem. Najmłodsi, którzy nie potrafią jeszcze samodzielnie opróżnić nosa z wydzieliny i mają wąskie przewody nosowe, cierpią przede wszystkim z powodu utrudnionego oddychania. Noworodki i młode niemowlęta powinny oddychać tylko nosem, dzięki czemu mogą swobodnie i bez przerwy oddychać przy karmieniu. Gdy nos jest zablokowany katarem, dziecko musi robić przerwy w ssaniu na wzięcie oddechu ustami, krztusi się, irytuje.

Postępowanie w razie gęstego i zielonego kataru u dziecka warto skonsultować z pediatrą. U małych dzieci kuracja sprowadza się głównie do rozrzedzenia zalegającej wydzieliny kroplami z hipertonicznym roztworem wody morskiej oraz regularnego oczyszczania nosa poprzez zastosowanie aspiratora lub gruszki. Można stosować leki obkurczające błony śluzowe nosa o mniejszym stężeniu. U nieco starszych dzieci dodatkowo przy przedłużającym się katarze zaleca się donosowe sterydy (od 3 roku życia), leki rozrzedzające wydzielinę. Dodatkowo można stosować domowe sposoby, takie jak inhalacje ziołowe lub z soli fizjologicznej. W przypadku zakażenia bakteryjnego wprowadza się doustny antybiotyk.