Łzy – pomagają wyrażać emocje, takie jak ból, smutek. Płacz i łzy to są tak naturalne, że mało kto wyobraża sobie problemy w tym zakresie. A takie występują i najczęściej wymagają interwencji specjalisty. Skąd się bierze problem z niedrożnością kanału łzowego? I jak się go leczy?
Niedrożność kanału łzowego – co to za problem i jak się go diagnozuje?
Problem niedrożności to sytuacja, w której kanaliki łzowe nie są wystarczająco drożne, aby skutecznie odprowadzać łzy.
Aby potwierdzić diagnozę lekarz wykonuje badanie przedmiotowe i podmiotowe – wywiad, którego celem jest ustalenie występujących problemów, ich intensywności, czasu, od jakiego występują. Istotą badania przedmiotowego jest wykonanie badania okulistycznego oraz specjalne testy, dzięki którym specjalista różnicuje łzawienie naturalne od patologicznego.
Rodzaje niedrożności kanału łzowego
W przypadku niedrożności kanału łzowego wyróżnić można niedrożność pierwotną nabytą (PANDO) lub wtórną (SALDO).
W praktyce wyróżnić można dwa rodzaje niedrożności, w oparciu o kryterium, jakim jest lokalizacja zwężenia:
- górną, w której problem obejmuje niewłaściwy przepływ przez punkty łzowe, kanaliki łzowe oraz kanalik wspólny, u pacjenta występuje bardzo obfite łzawienie,
- dolną, charakteryzujący się nieprawidłowym przepływem w obrębie woreczka łzowego i kanału nosowo-łzowego.
Jeśli stan ten utrzymywał się będzie w dłuższej perspektywie czasu, może doprowadzić do rozwoju stanu zapalnego i obecności śluzowo-ropnej wydzieliny, zaczerwienienie czy obrzęk.
Osobnym problemem jest niedrożność kanału łzowego, będąca konsekwencją wad wrodzonych, obserwowana u dzieci już po urodzeniu.
Dlaczego dochodzi do niedrożności dróg łzowych?
Niedrożność dróg łzowych jest zatem problemem, którego nie można bagatelizować. Powodów problemu może być kilka. Najczęściej przyczyny związane są z urazami lub ranami występującymi w obrębie twarzy. Struktury kostne znajdujące się wokół przewodów łzowych, gdy zostaną uszkodzone, łatwo doprowadzić mogą do niedrożności.
Ponadto, za rozwój niedrożności kanału łzowego odpowiadać mogą:
- infekcje i stany zapalne występujące w obrębie kanalików łzowych,
- guzy,
- torbiele.
Wśród czynników sprzyjających problemowi wskazać należy także wiek, zaobserwowano bowiem, że wraz z wiekiem wzrasta ryzyko niedrożności, spowodowane ich zwężeniem.
O powodach niedrożności mówić można również w kontekście wariantów choroby, ponieważ niedrożność górna może być spowodowana wadami wrodzonymi (brak punktów łzowych, wrodzone zwężenia czy nieprawidłowe umiejscowienie punktów łzowych), przebyte stany zapalne, a także wpływ niektórych leków, alergie, choroby nowotworowe. Z kolei w przypadku niedrożności dolnej problem może być efektem nieprawidłowej budowy anatomicznej w obrębie nosa i zatok przynosowych (np. skrzywienie przegrody nosowej).
Objawy niedrożności kanału łzowego
Niedrożność kanału łzowego powoduje u pacjentów określone objawy, takie jak:
- ból występujący w kącikach oczu,
- zwiększone łzawienie,
- obrzęk w okolicach oczu,
- problemy z prawidłowym widzeniem – nieostre, jakby “za mgłą”,
- obecność łez zabarwionych krwią,
- gromadzenie się ropy i/lub śluzu.
Jeśli pacjent zaobserwuje u siebie niepokojące objawy powinien jak najszybciej zasięgnąć opinii lekarza. Konieczne może być wykonanie płukania dróg łzowych, aby nie dopuścić do dalszego rozwoju choroby.
Co zwiększa ryzyko rozwoju niedrożności dróg łzowych?
Dotychczas prowadzone obserwacje pokazują, że większe ryzyko wystąpienia niedrożności dróg łzowych i tym samym konieczność wykonania płukania kanału łzowego występuje u osób, u których:
- stwierdzono skrzywienie przegrody nosowej,
- występują polipy,
- nawracają stany zapalne zatok.
Większe prawdopodobieństwo wystąpienia problemów z niedrożnością kanału łzowego obserwuje się również u pacjentów, którzy uporali się z infekcjami o podłożu bakteryjnym, grzybiczym lub wirusowym.
Płukanie dróg łzowych – jak się przygotować?
Cała procedura nie jest skomplikowana, nie wymaga również skomplikowanego przygotowania. Godzinę przed planowanym zabiegiem należy zrezygnować z jedzenia i picia. Jeżeli zabieg ma być wykonywany u dziecka, należy zadbać o komfort małego pacjenta. Maluch powinien być przewinięty, najedzony i spokojny.
Jak przebiega płukanie kanału łzowego?
Płukanie dróg łzowych to procedura cechująca się wysokim poziomem bezpieczeństwa i niewielką inwazyjnością. Zabieg płukania kanału łzowego przeprowadza lekarz okulista, wprowadzając do niego specjalną sondę, która umożliwia płukanie kanału łzowego solą fizjologiczną.
Procedura, jaką jest płukanie dróg łzowych poza funkcją terapeutyczną zyskuje też duże znaczenie diagnostyczne. Podczas wprowadzania sondy do nosa lekarz zyskuje możliwość oceny drożności. Gdy niedrożność zostanie usunięta lekarz przeprowadza test, aby sprawdzić czy wszystko, co zalegało w kanale łzowym zostało usunięte.
Po wykonaniu płukania dróg łzowych lekarz okulista wystawia pacjentowi receptę na specjalne krople z antybiotykiem. Najczęściej trzeba stosować je przez około tydzień po zabiegu.