Zapalenia krtani – objawy i leczenie

Zapalenie krtani jest chorobą, która wymaga konsultacji z lekarzem, postawienia odpowiedniej diagnozy oraz rozpoczęcia leczenia. Co to za choroba, jakie są objawy zapalenia krtani, jak się je leczy i co zrobić, żeby zapobiec chorobie?

Spis treści

1. Zapalenie krtani – co to za choroba i kto jest najbardziej narażony?
2. Zapalenie krtani – co je wywołuje i jak się objawia?
3. Ostre i przewlekłe zapalenie krtani
4. Zapalenie krtani – diagnostyka choroby
5. Leczenie zapalenia krtani
6. Zapalenie krtani u dzieci
7. Jak pomóc sobie przy zapaleniu krtani?
8. Powikłania po zapaleniu krtani
9. Zapalenie krtani – profilaktyka

Zapalenie krtani – co to za choroba i kto jest najbardziej narażony?

Krtań jest częścią górnych dróg oddechowych. Jest ona zlokalizowana między tchawicą a gardłem. To dzięki krtani wytwarzany jest dźwięk, odpowiada ona zatem za wydobywanie głosy. Gdy powietrze przechodzi przez krtań wprawia struny głosowe w ruch. Ponadto krtań pozwala chronić tchawicę oraz dolne drogi oddechowe nie tylko przed chorobami, ale i ciałami obcymi. Ze względu na lokalizację – tuż za gardłem – krtań jest w sposób szczególny narażona na infekcje.

Mimo że choroba dotyka zarówno dorosłych, jak i dzieci, to pewne osoby są w sposób szczególny narażone na infekcje krtani, jak np. osoby używające głosu w pracy zawodowej – nauczyciele, aktorzy, lektorzy. Czynnikiem sprzyjającym jest również klimatyzacja. Mimo że jest to doskonały wynalazek, należy pamiętać, aby korzystać z niego z rozwagą, zadbać o prawidłowe nawilżenie powietrza w pomieszczeniach, gdyż klimatyzacja sprzyja wysuszaniu powietrza. Dużą uwagę należy zwrócić też na temperaturę, ponieważ często jest ona zbyt niska, co jest szkodliwe dla zdrowia. Dużym zagrożeniem jest też przebywanie w pomieszczeniach z oparami chemicznymi, pyłem, narażenie na dym tytoniowy, alkohol, ale także pyłki, co jest zagrożeniem przede wszystkim dla osób zmagających się z alergią. Zapalenie krtani często występuje u osób z zaburzeniami hormonalnymi, ale na zachorowanie narażone są w sposób szczególny dzieci, głównie do 5 roku życia.

Zapalenie krtani – co je wywołuje i jak się objawia?

Przyczyną choroby mogą być zarówno wirusy, jak i bakterie. W zależności od patogenu, choroba przebiega nieco inaczej oraz powoduje wystąpienie innych symptomów. Gdy zapalenie krtani spowodowane jest wirusami, wówczas podczas badania lekarz stwierdza zmiany w wyglądzie migdałków, które są obrzęknięte, a gardło jest czerwone. Z kolei gdy choroba wywołana jest nadkażeniem bakteryjnym, podczas badania, lekarz stwierdzi występowanie dodatkowych objawów. Na języku pojawia się biały nalot, a na obrzękniętych migdałkach białe, ropne zacieki. Obrzęknięty jest również języczek, a gardło wyraźnie zaczerwienione.

Wśród charakterystycznych dla obu wariantów objawów, pojawiają się problemy z głosem. Utrata głosu lub chrypka to charakterystyczne problemy przy zapaleniu krtani. Dodatkowo pojawia się uporczywy, suchy kaszel, który w szczególności u małych dzieci może spowodować nawet wystąpienie duszności wymagających podania leków obkurczających drogi oddechowe. W takiej sytuacji pojawia się charakterystyczny tzw. świst krtaniowy, który jest konsekwencją obrzęku. Stan zapalny krtani przebiegać może z gorączką. Charakterystycznym symptomem choroby jest też chrząkanie.

Ostre i przewlekłe zapalenie krtani

Zapalenie krtani różnicuje się ze względu na czas trwania choroby, na ostre oraz przewlekłe. Przyczyną ostrego zapalenia krtani jest najczęściej infekcja. Choroba przebiega wówczas dość gwałtownie, objawy mogą być intensywne i pojawiają się dość szybko po zakażeniu. W chorobie przewlekłej najczęściej diagnozuje się występowanie chrypki, utratę głosu, jego męczliwość (szczególnie u osób, u których głos jest intensywnie wykorzystywany np. w pracy), a także uczucie ciała obcego, znajdującego się w drogach oddechowych. Nawracające zapalenie krtani występuje często u osób, które narażone są na działanie czynników drażniących: palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, ale też alergeny, których nie sposób wyeliminować z codziennego życia.

Zapalenie krtani – diagnostyka choroby

Diagnostykę zapalenia krtani prowadzi najczęściej lekarz rodziny lub w przypadku dzieci pediatra. Podstawą jest przeprowadzenie wywiadu lekarskiego, podczas którego pacjent zgłasza występujące dolegliwości. Następnie przeprowadzane jest badanie – lekarz ocenia stan gardła i migdałków, a także osłuchuje płuca i oskrzela. Bardzo ważne jest postawienie właściwej diagnozy i odpowiednie różnicowanie zapalenia krtani, zapalenia tchawicy, gardła. Właściwe rozpoznanie pozwala wdrożyć skuteczne leczenie.

Zdarza się, że w niektórych sytuacjach lekarz może skierować pacjenta na dodatkowe, specjalistyczne badania. Jednym z nich jest fiberoskopia, polegająca na wprowadzeniu do krtani cienkiej rurki z kamerą. Jest ona wprowadzana przez nos, a dalej do tylnej części gardła i krtani. Badanie jest bardzo precyzyjne i pomaga bardzo dokładnie ocenić kondycję oraz budowę krtani, oraz struny głosowe, w tym sposób, w jaki poruszają się podczas mówienia.

Leczenie zapalenia krtani

W ostrym zapaleniu krtani wywołanym przez bakterie lub wirusy stosowane są odpowiednio dopasowane leki. Leczenie wirusowej postaci choroby wymaga podawania środków łagodzących objawy choroby, w tym pozwalające uśmierzyć ból. Antybiotyki wykorzystywane są dopiero wtedy, gdy dojdzie do bakteryjnego nadkażenia.

U osób, u których na skutek obrzęku doszło do problemów z oddychaniem konieczne może być włączenie do leczenia kortykosteroidów, pozwalających na obkurczenie. Terapię wziewną stosuje się również w przypadku uporczywego kaszlu, gdy podawane leki przeciwkaszlowe nie przynoszą ulgi.

Leczenie stanu zapalnego krtani o charakterze przewlekłym wymaga ustalenia, jakie czynniki powodują podrażnienie krtani. Niezbędne jest ich wyeliminowanie, ponieważ tylko wtedy terapia będzie rzeczywiście skuteczna.

W przebiegu zapalenia krtani dochodzi do przesuszania błony śluzowej, dlatego bardzo ważne, aby w czasie choroby w sposób szczególny zadbać o jakość powietrza w pomieszczeniach, w których przebywa osoba chora. Oddychanie czystym powietrzem o optymalnej wilgotności, eliminacja czynników drażniących, takich jak dym tytoniowy jest niezbędna. Należy pamiętać też o właściwej technice oddychania – nabieranie powietrza przez nos, ponieważ pozwala to odpowiednio przefiltrować i ogrzać powietrze, zanim trafi ono do dróg oddechowych. U osób, u których choroba przebiega z obrzękiem błony śluzowej nosa lekarz może zalecić stosowanie leków obkurczających błonę śluzową, w celu udrożnienia toru oddechowego.

Nawilżenie błon śluzowych jest w przebiegu choroby wyjątkowo ważne. Picie wody, często, małymi łykami powinno pomóc, ale doskonale sprawdzą się również nawilżające tabletki, w których składzie znajdują się prawoślaz, porost islandzki czy tymianek.

Jednym z elementów skutecznej terapii zapalenia krtani jest ograniczenie mówienia, aby dodatkowo nie nadwyrężać strun głosowych i krtani. Należy pamiętać, że szeptanie jest złym rozwiązaniem i nadwyręża krtań bardziej niż normalne, lecz ochrypłe mówienie.

Zapalenie krtani u dzieci

U dzieci i niemowląt choroba przebiega nieco inaczej niż u osób dorosłych, ze względu na różnice w budowie anatomicznej. Krtań u najmłodszych pacjentów znajduje się bowiem nieco wyżej, problemem jest też luźna tkanka łączna, która znajduje się pod śluzówką, co powoduje obrzęk. U dzieci jest on na tyle poważnym problemem, że traktowany jest jako stan zagrażający życiu. Dlatego też zapalenie krtani u najmłodszych często kończy się hospitalizacją. Bardzo charakterystyczne są w tym wypadku objawy choroby – suchy, “szczekający” kaszel, świst i duszności. Pojawienie się symptomów powinno jak najszybciej zostać skonsultowane z lekarzem, a gdy objawy są bardzo intensywne konieczne może być wezwanie pogotowia ratunkowego. Zapalenie krtani często wymaga hospitalizacji, a w sytuacjach krytycznych niezbędne może być nawet wykonanie intubacji.

U dzieci najczęściej diagnozowane jest ostre podgłośniowe zapalenie krtani. Bardzo często jest ono wywoływane przez wirusy grypy, adenowirusy, rhinowirusy. Należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ choroba u dzieci rozwija się wyjątkowo szybko.Choroba w sposób szczególny zagraża dzieciom, u których zdiagnozowano alergię.

Najczęściej diagnozowaną postacią zapalenia krtani jest ostre, podgłośniowe zapalenie krtani, głównie u dzieci między 4 miesiącem, a 6 rokiem życia. Największą zakaźność obserwuje się w okresie jesienno-zimowym. Poza odpowiednim nawilżeniem powietrza, wietrzeniem pomieszczeń i nawadnianiem pacjenta, wykorzystywane są środki farmakologiczne, takie jak leki przeciwzapalne czy środki mukolityczne, czy sterydy. Choroba może skończyć się powikłaniami w postaci zapalenia płuc, oskrzeli, ucha środkowego.

Drugim często występującym wariantem choroby u dzieci jest ostre zapalenie nagłośni. Najczęściej choroba występuje u maluchów między 2, a 7 rokiem życia. Ta postać choroby jest wywoływana przez bakterie, które wywołują stan zapalny zajmujący nagłośnię. W chorobie obserwuje się silne przekrwienie nagłośni oraz obrzęk. W konsekwencji stan małego pacjenta bardzo szybko się pogarsza, a drogi oddechowe mogą utracić drożność. Poza charakterystycznymi objawami, które towarzyszą zapaleniu krtani pojawiać się mogą ślinotok, problemy z połykaniem, które doprowadzić mogą do zakrztuszenia. Gorączka jest bardzo zróżnicowana, charakterystyczną cechą jest to, że rośnie i spada.

Jak pomóc sobie przy zapaleniu krtani?

Stan zapalny krtani powoduje intensywne dolegliwości bólowe gardła. Utrudnione jest przełykanie, a problem nasila się ze względu na przesuszone błony śluzowe. Dlatego tak ważne jest regularne nawadnianie i nawilżanie. Dobrym rozwiązaniem jest regularne picie niewielkich porcji wody, aby zapobiec przesuszeniu. Dużą ulgę przynieść może miód pszczeli czy wyciąg z prawoślazu lub porostu islandzkiego, ponieważ pomagają one nie tylko nawilżać drogi oddechowe, ale też powlekają drogi oddechowe, a także łagodzą podrażnienia. Żeby osiągnąć maksymalne efekty zastosowanych preparatów należy po ich aplikacji odczekać ok. 20-30 minut. W czasie tym zawarte w preparatach substancje lecznicze zaczynać odpowiednio działać i przynosić ulgę.

Dobrym rozwiązaniem mogą też być inhalacje. Doskonale sprawdza tu się zioła, takie jak szałwia oraz rumianek. Zioła te mają doskonale właściwości antyseptyczne i przeciwzapalne. Świetnym rozwiązaniem są też inhalacje wykonane z soli fizjologicznej, która rewelacyjnie nawilża śluzówkę. Odpowiednie nawilżenie pomoże zwalczyć drapanie w gardle.

Żeby nie dopuścić do powikłań, ponieważ choroba krtani może rozwinąć się w zapalenie tchawicy, skorzystać można z dobrodziejstwa natury. Z pokolenia na pokolenie przekazywane są przepisy na wyjątkowe soki i syropy. Świetnie sprawdzi się połączenie cebuli, miodu i cytryny lub starty imbir.

Powikłania po zapaleniu krtani

Niewłaściwa diagnoza i brak odpowiedniego leczenia mogą doprowadzić do poważnych powikłań. Jednym z nich jest dalszy rozwój infekcji i zajęcie dolnych partii dróg oddechowych. Zapalenie tchawicy, oskrzeli czy płuc, a także trwałe zaburzenie funkcji strun głosowych. W niektórych sytuacjach nieleczone zapalenie krtani może być przyczyną rozwoju zmian nowotworowych.

Zapalenie krtani – profilaktyka

Zapalenie krtani jest bardzo zaraźliwe, może charakteryzować się trudnym przebiegiem, zwłaszcza u najmłodszych pacjentów. Dlatego też najlepszym rozwiązaniem jest unikanie zachorowania. Nie zawsze jest to możliwe, ale dzięki odpowiedniej profilaktyce ryzyko można ograniczyć. Ważną kwestią jest odpowiednie wspieranie odporności oraz dbanie o prawidłowy tor oddechowy. Odpowiednio nawilżone powietrze w pomieszczeniach oraz częste ich wietrzenie, rozsądne korzystanie z klimatyzacji, zrezygnowanie z palenia papierosów oraz ograniczenie lub całkowita eliminacja tego czynnika z życia codziennego. Osoby pracujące w warunkach, w których narażone są na opary substancji drażniących powinny zwrócić szczególną uwagę na właściwe zabezpieczenie dróg oddechowych, aby ograniczyć wdychanie szkodliwych substancji.

Duże znaczenie ma też odpowiednia technika oddychania i mówienia, w których dużą rolę odgrywa przepona. Podpieranie głosu na przeponie jest niezwykle ważne, pozwala bowiem ograniczyć nadwyrężanie strun głosowych. Umiejętność ta jest szczególnie ważna wśród osób, które na co dzień pracują głosem. Specjaliści podkreślają, że dla dobrej kondycji i zdrowia krtani i strun głosowych ważne jest, aby nie krzyczeć i unikać szeptania.