Ból gardła jest dolegliwością, z którą bardzo często zgłaszają się do lekarza pacjenci. Sam objaw towarzyszyć może wielu chorobom: angina, wirusowe zapalenie gardła, przeziębienie, ważne jest, aby w porę odpowiednio zdiagnozować chorobę i rozpocząć leczenie, aby nie dopuścić do pogorszenia stanu zdrowia i powikłań.
Spis treści
- Zapalenie gardła – co je powoduje i jakie są jego rodzaje?
- Zapalenie gardła – wirusowe czy bakteryjne, jak je odróżnić?
- Jakie objawy występują przy zapaleniu gardła?
- Leczenie zapalenia gardła
- Domowe sposoby na zapalenie gardła
- Zapalenie gardła u dziecka
Zapalenie gardła – co je powoduje i jakie są jego rodzaje?
Zapalenie gardła może mieć różną etiologię, w zależności od rodzaju patogenu, który odpowiada za wywołanie choroby. Najczęściej są to wirusy lub bakterie, dlatego rozróżniane są dwa podstawowe warianty choroby – wirusowe i bakteryjne.
Wirusowe zapalenie gardła rozwija się poprzez kontakt z wirusami, przenoszonymi drogą kropelkową. Najczęściej są to wirusy grypy, paragrypy, adenowirusy, rhinowirusy, wirusy opryszczki, enterowirusy. Wśród bakterii, za zapalenie gardła najczęściej odpowiedzialne są paciorkowce z grupy A, Streptococcus pneumoniae i wiele innych.
Innym kryterium pozwalającym na różnicowanie choroby jest czas jej trwania. Ostre zapalenie gardła to choroba, która charakteryzuje się intensywnym, nagłym początkiem i trwa od 3 do 7 dni. W przypadku przewlekłego stanu zapalnego choroba trwa zazwyczaj wiele tygodni.
Obserwuje się, że zapadalność na ostre zapalenie gardła jest sezonowa. Największy wzrost zachorowań pojawia się w okresie jesienno-zimowym oraz zimowo-wiosennym. Choroba zdecydowanie częściej diagnozowana jest u dzieci, młodzieży i młodych dorosłych, jednak należy mieć świadomość, że może się rozwinąć w każdym wieku.
W praktyce wyróżnia się też przewlekłe zapalenie gardła, występujące w postaci prostej, przerostowej i zanikowej. Wariant ten rozwija się na skutek stałego działania czynników drażniących, takich jak dym tytoniowy, substancje chemiczne czy alergeny. W tym ostatnim wypadku dojść może do rozwoju alergicznego zapalenia gardła. W takiej sytuacji konieczne jest ustalenie, jakie alergeny powodują problemy. Jeśli jest taka możliwość, należy wyeliminować je z otoczenia.
Zapalenie gardła – wirusowe czy bakteryjne, jak je odróżnić?
Dla rozpoczęcia skutecznego leczenia bardzo ważne jest, aby właściwie rozpoznać wariant choroby, ponieważ wirusowe i bakteryjne zapalenie gardła jest leczone zupełnie inaczej. Podczas wizyty należy opisać lekarzowi wszystkie występujące dolegliwości. Po przeprowadzonym badaniu specjalista może określić czy pacjent zmaga się z wirusowym czy z bakteryjnym zapaleniem gardła.
Postawienie właściwej diagnozy wymaga przeprowadzenia badania, obejmującego: pomiar temperatury ciała, ocenę węzłów chłonnych szyjnych przednich, ocenę wizualną gardła i migdałków. Istotny jest też wiek pacjenta oraz obecność kaszlu.
Gdy choroba wywołana jest przez wirusy pojawia się kaszel i katar, a gorączka nie przekracza 38 stopni. Jeśli natomiast występuje wysoka temperatura (więcej niż 38 stopni), w wyniku palpacyjnym lekarz stwierdził powiększone i bolesne węzły chłonne, a na migdałkach obserwuje się wyraźny wysięk, to świadczy o rozwoju zakażenia bakteryjnego.
Jakie objawy występują przy zapaleniu gardła?
Stan zapalny gardła charakteryzuje się przede wszystkim bólem. W przypadku wirusowego zapalenia gardła chorzy często mówią o uczuciu drapania w gardle, pojawić się może również chrypka. Połykanie pokarmów, napojów, a nawet przełykanie śliny może wiązać się z silnym bólem. Dodatkowo, w przypadku infekcji bakteryjnej dołączyć może kaszel, katar, podwyższona temperatura ciała, ból głowy, a także powiększone i często bolesne węzły chłonne.
Gdy przyczyną rozwoju choroby są wirusy gorączka nie jest wysoka, gardło jest zaczerwienione, a u chorego pojawia się kaszel. Początkowo suchy, ale z czasem może stać się mokry. Częstym problemem jest też zatkany nos oraz towarzyszący mu wyciek. W miarę rozwoju infekcji pacjenci czują się źle. Ogólne osłabienie, bóle mięśni i stawów, bóle głowy.
W przypadku zakażenia bakteryjnego gardła wszystkie symptomy pojawiają się nagle i są bardzo intensywne. Silny ból, wysoka gorączka oraz wyraźnie powiększone węzły chłonne. Dodatkowo błona śluzowa gardła oraz migdałki mogą być mocno zaczerwienione, a gdy choroba jest już mocno rozwinięta pojawić się mogą także ropne nacieki. W chorobach wywoływanych przez bakterie zmiany widoczne są widoczne także na języku, który zmienia barwę. Początkowo widoczny jest charakterystyczny biały nalot, a następnie język przybiera barwę malinową. Ropne zapalenie gardła w większości przypadków wywoływane jest paciorkowce z grupy A.
Leczenie zapalenia gardła
Przed rozpoczęciem terapii najważniejszą kwestią jest to, aby właściwie rozpoznać wariant choroby, ponieważ wirusowe i bakteryjne zapalenia gardła leczy się zupełnie inaczej. Gdy choroba wywołana jest przez wirusy, wówczas podstawą jest leczenie zachowawcze i objawowe. Przy silnym bólu gardła sięgnąć można po leki dostępne w aptece bez recepty. Doskonale sprawdzą się preparaty z lidokainą, benzokainą oraz flubiprofenem. Preparaty te dostępne są w różnej postaci – tabletki do ssania, preparaty do psikania na gardło. Dobrym rozwiązaniem może być też specjalny roztwór do płukania gardła, który pomoże zmniejszyć ilość patogenów w jamie ustnej.
Leczenie bakteryjnego i ropnego zapalenia gardła zawsze wymaga kontaktu z lekarzem. O ile w przypadku wirusów wystarczy leczenie objawowe, o tyle gdy gardło zostanie zakażone bakteriami konieczne jest rozpoczęcie antybiotykoterapii. Skuteczność leczenia zależy przede wszystkim od właściwego doboru leków. Niektóre bakterie mogą być odporne na pewne grupy antybiotyków, dlatego lekarz może zdecydować o konieczności wykonania dodatkowych badań. Przeprowadzić można szybki test pozwalający wykryć obecność paciorkowców lub pobrać wymaz z gardła na posiew. Uzyskane wyniki pozwolą na dopasowanie celowanego leczenia, które będzie efektywniejsze.
Domowe sposoby na zapalenie gardła
Domowe sposoby na wirusowe zapalenie gardła mogą istotnie wspomóc proces dochodzenia do zdrowia. Duże znaczenie ma przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów. I choć może być to trudne przy intensywnym bólu nawodnienie organizmu odgrywa kluczową rolę. Pomaga bowiem nawilżać błonę śluzową gardła. Dobrym rozwiązaniem jest też nawilżanie powietrza w pomieszczeniu, w którym przebywa osoba chora. Gdy ból gardła jest bardzo intensywny warto zastosować dietę, której podstawą będą miękkie potrawy, zupy, które łatwiej jest przełknąć. Naturalnym sposobem, który może pomóc poradzić sobie z objawami będzie przygotowanie odpowiedniego roztworu do płukania gardła. Szałwia, rumianek, ale nawet sól kuchenna czy soda oczyszczona w odpowiednim roztworze mogą przynieść dużą ulgę. Dobrym i również naturalnym sposobem będą herbatki ziołowe, skomponowane z ziół wspomagających nawilżenie błony śluzowej gardła, jak np. prawoślaz lekarski.
Zapalenie gardła u dziecka
Choroby gardła u dzieci należy odpowiednio leczyć, najlepiej jest po wystąpieniu objawów skonsultować się z lekarzem. Oceni on stan dziecka oraz profesjonalnie określić czy przyczyną problemu są wirusy czy bakterie. Zapalenie gardła u dziecka jest o tyle dużym problemem, że gdy wystąpi intensywny ból maluch odmawia nie tylko jedzenia, ale często także picia. Gdy złemu samopoczuciu towarzyszy wysoka gorączka, dziecko nie chce pić, to pierwszy krok do odwodnienia. Dodatkowo u najmłodszych problemy z gardłem mogą spowodować wystąpienie duszności lub obrzęku, w takiej sytuacji należy jak najszybciej zgłosić się na SOR.
