Podstawową funkcją zatok przynosowych jest oczyszczanie, nawilżanie i ogrzewanie wdychanego powietrza. To one są pierwszą barierą dla drobnoustrojów i zanieczyszczeń. Infekcja i zaburzenie ich równowagi prowadzą do rozwoju dokuczliwych dolegliwości.
Spis treści
- Zapalenie zatok u dzieci – przyczyny
- Zapalenie zatok objawy
- Jak zapobiegać zapaleniu zatok u dziecka?
- Jak leczyć zapalenie zatok u dzieci?
Zapalenie zatok u dzieci – przyczyny
Katar jest bardzo częstą dolegliwością u dzieci. Wywołują go wirusy, bakterie i grzyby, lecz również alergeny. W czasie infekcji kataralnej dochodzi do stanu zapalnego błony śluzowej nosa i zatok. Konsekwencją zakażenia jest obrzęk błony, zaburzenia układu rzęskowego i wzmożona produkcja wydzieliny. Dochodzi wtedy do zatkania ujścia zatok i śluzowa lub ropna wydzielina produkowana przez komórki nie może wydostać się do przewodów nosowych, przez co nie ma ujścia na zewnątrz co skutkuje uczuciem zatkanych zatok i nosa. U dzieci zapalenie zatok występuje wtórnie od przerostu trzeciego migdałka. Migdałek zaburza wentylacje i drenaż wydzieliny co skutkuje obrzękiem błony śluzowej nosa i zatok. Powstaje wówczas środowisko podatne na namnażanie się bakterii. Może dojść też do nadkażenia bakteriami typu: Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae, Streptococcus pyogenes, Moraxella catarrhalis. W największej liczbie przypadków za zapalenie zatok u dzieci odpowiadają jednak wirusy (szczególnie rynowirusy, RSV, wirusy paragrypy, adenowirusy i koronawirusy.
Zapalenie zatok objawy
Choroba zatok może przebiegać inaczej u każdego dziecka, jednak wyróżnia się grupę objawów, które wskazują na możliwość występowania u dziecka zapalenie zatok przynosowych. Główne objawy zapalenia zatok to:
- zwiększona ilość wydzieliny – w przypadku infekcji wirusowej jest rzadsza i bezbarwna,
a w zakażeniu bakteryjnym pojawia się ropna wydzielina - uczucie zatkanego nosa,
- upośledzenie lub utrata węchu,
- brak apetytu,
- spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła powodujące podrażnienia i kaszel;
- ból głowy umiejscowiony w okolicy nosa, oczodołów, policzków, szczęki
- stan podgorączkowy w zakażeniu wirusowym, wysoka gorączka (powyżej 39 stopni) przy zakażeniu bakteryjnym;
- uczucie rozbicia, zmęczenie;
- marudność,
- kichanie,
- chrapanie
Jak zapobiegać zapaleniu zatok u dziecka?
Przede wszystkim należy zbadać drożność nosa i migdałki gardłowe. Jeśli wyeliminujemy problemy z powyższym, powinniśmy zadbać o:
- doleczanie infekcji
- unikanie pływania i nurkowania w trakcie infekcji;
- eliminacja czynników ryzyka (np. leczenie próchnicy zębów);
- unikanie czynników podrażniających, takich jak np. dym tytoniowy;
- szczepienia przeciwko Haemophilus influenzae (zawarte w kalendarzu szczepień obowiązkowych), grypie (szczepienia zalecane, dodatkowo płatne).
Jak leczyć zapalenie zatok u dzieci?
Skuteczne leczenie zatok u dzieci zależy przede wszystkim od prawidłowego rozpoznania przyczyny choroby. Zapalenie zatok dzielimy się na ostre i przewlekłe. Podstawą diagnozy jest dobrze zebrany wywiad medyczny oraz dokładne badanie lekarskie. W wielu przypadkach do postawienia prawidłowej diagnozy wystarczy standardowa ocena jam nosa w lampie czołowej lub przy użyciu otoskopu czasem jednak diagnostyka poszerzona zostaje o badanie jam nosa przy wykorzystaniu giętkiego endoskopu. Zapalenie zatok dzielimy na ostre i przewlekłe zapalenie zatok. Ostre zapalenie zatok trwa ponad 10 dni, ale nie dłużej niż 12 tygodni. Przy tego typu zapaleniu zatok występuje często nasilenie objawów po kliku dniach trwania infekcji dniach. Przewlekłe zapalenie zatok charakteryzują objawy zwykle o średnim nasileniu, utrzymują się one ponad 12 tygodni. W obu przypadkach nie należy lekceważyć objawów, gdyż może to spowodować późniejsze powikłania u dziecka.
W przypadku dzieci ważne aby lekarz zanim przystąpi do leczenia wykluczył obecność przerostu migdałka gardłowego, skrzywionej przegrody nosa, alergii, chorób uszu, refluksu żołądkowo-przełykowego oraz chorób ogólnoustrojowych.
Jak leczyć zapalenie zatok u dzieci?
Przy pierwszych objawach zapalenia zatok u dzieci stosuje się leczenie objawowe.
Choremu dziecku podawane są leki przeciwbólowe oraz przeciwgorączkowe. Można podawać też środki, które nawilżają śluzówkę nosa, a także leki ułatwiające usuwanie zalegającej wydzieliny np. roztwór soli morskiej. W niektórych przypadkach konieczne może być użycie antybiotyków.
Leczenie można wspierać domowymi sposobami leczenia zatok. Zatoki nie lubią suchego powietrza dlatego należy często wietrzyć mieszkanie i zadbać o odpowiednie nawilżenie pomieszczenia , w którym przebywa dziecko. Można także stosować inhalacje oraz ciepłe okłady na czoło. Do spania warto podłożyć dziecku wyżej poduszkę wówczas wydzielina nie spływa do gardła, a dziecko może swobodnie oddychać. W niektórych przypadkach pomocne są także ciepłe okłady umieszczane w okolicy czoła.
Leczenie przewlekłego zapalenia zatok przynosowych opiera się na stosowaniu steroidów donosowych. Oprócz tego często wymaga długotrwałej antybiotykoterapii, najlepiej dobranej w oparciu o wynik badania bakteriologicznego wymazu z nosa. W przewlekłym zapaleniu zatok przynosowych leczenie obejmuje także płukanie nosa roztworami soli. Czyszczenie zatok u dzieci powinien wykonywać rodzic. Irygacja jest skuteczna, ponieważ szybko oczyszcza nos z nadmiaru zalegającej wydzieliny. Należy pamiętać, że płukanie zatok w domu można wykonywać u małych pacjentów powyżej 4. roku życia. Płukanie nosa u niemowląt powinien wykonywać natomiast lekarz.
U dzieci stosowane są małoinwazyjne metody płukania zatok.
