Gradówka i jęczmień to terminy, które często używane są zamiennie. Są one jednak dwoma osobnymi stanami chorobowymi oka, których różnice widoczne są w objawach i ich leczeniu. Jęczmień zazwyczaj pojawia się w postaci ropnej, bolesnej zmiany na powiece, która goi się w ciągu kilku dni. Z kolei gradówka jest miejscowym przewlekłym zapaleniem. Przyjmuje ona postać niebolesnego guzka powieki i nie zawsze ustępuje samoistnie.
Spis treści
- Jęczmień i gradówka – czym są oraz jak się objawiają?
- Jęczmień i gradówka – przyczyny ich powstawania
- Profilaktyka i leczenie jęczmienia oraz gradówki
Jęczmień i gradówka – czym są oraz jak się objawiają?
Jęczmień jest ostrą infekcją gruczołów brzegowych, które zlokalizowane są na górnych i dolnych powiekach. Dlaczego powstaje? Jego przyczyną jest zakażenie gronkowcem, zwłaszcza złocistym – Staphylococcus aureus. Może być wywołany także przez paciorkowce. Wskutek choroby powstaje zmiana ropna, która blokuje ujścia gruczołów potowych lub łojowych. To uniemożliwia produkowanej przez nie wydzielinie wypłynięcie na zewnątrz, przez co dochodzi do bolesnego stanu zapalnego.
O jęczmieniu zewnętrznym mówi się, gdy zajęte są mieszki rzęsowe i gruczoł potowy lub łojowy znajdujący się blisko rzęs. Jest on widoczny i odczuwalny, często przybiera postać swędzącego guzka, kształtem przypominającego ziarno. Okolica chorego oka jest zaczerwieniona, tkliwa i obrzęknięta. Z jęczmieniem wewnętrznym ma się styczność, gdy infekcja dotyczy gruczołu łojowego znajdującego się na wewnętrznej stronie powieki. Jest nim tzw. gruczoł tarczkowy Meiboma. Jego objawy są podobne, jak w przypadku jęczmienia zewnętrznego. Bardzo często towarzyszy mu także nadwrażliwość na światło oraz uczucie ciała obcego w zainfekowanym oku. Przyjmuje on postać czerwonego lub żółtawego guzka, którego można dostrzec na wewnętrznej powierzchni powieki po jej wcześniejszym odchyleniu. Najczęściej po upływie 1-2 tygodni pęka on samoistnie, uwalniając ropę. Po tym dolegliwości stopniowo ustępują. Proces ten można przyspieszać masażami i ciepłymi, suchymi okładami oka.
Jeśli jęczmień wewnętrzny nie opróżni się całkowicie z zalegającej, ropnej wydzieliny, to może przejść on w stan przewlekły. Wtedy powstaje gradówka. Schorzenie to spowodowane jest więc zastojem łoju w gruczole Meiboma i jego otorbieniem. Zmiana chorobowa powstaje na wewnętrznej stronie powieki. Objawy gradówki nie są bolesne i występują w formie wolno rosnącego guzka, który powoduje jej zniekształcenia. Gradówka jest chorobą powodującą ucisk w oku i zaburzenia ostrości widzenia. Rzadko samoistnie znika i w wielu przypadkach wymaga konsultacji okulistycznej.
Jęczmień i gradówka – przyczyny ich powstawania
Dostrzec można wyraźnie różnice w przyczynach występowania jęczmienia i gradówki. Pierwsze schorzenie jest wynikiem infekcji bakteryjnych, zaś drugie zablokowaniem wprowadzenia gruczołu Meiboma. Wśród przyczyn jęczmienia i gradówki można wymienić także m.in. niewłaściwą higienę oczy, niedokładny demakijaż czy codzienne noszenie soczewek kontaktowych. Schorzenia te powodowane są także przez choroby dermatologiczne, takie jak łojotokowe zapalenie skory, czy trądzik różowaty, przewlekłe zapalenie brzegów powiek, cukrzycę i osłabiony układ immunologiczny.
Profilaktyka i leczenie jęczmienia oraz gradówki
Dbanie o higienę rąk może zapobiec zakażeniom bakteryjnym gruczołów. Dłonie należy umyć lub/i zdezynfekować przed zakładaniem soczewek kontaktowych, a także przed zwykłym pocieraniem oka. Uwagę należy poświęcić także kosmetykom do makijażu i demakijażu oczu, ponieważ dawno otwarte, często używane tusze do rzęs, cienie do powiek i eyelinery są siedliskiem bakterii. Stwarzają więc potencjalne ryzyko pojawienia się jęczmienia. Nie należy dzielić się swoimi kosmetykami, ani korzystać z testerów, które dostępne są w drogeriach.
Różnice dostrzegalne są nie tylko w objawach, ale i metodach leczenia jęczmienia i gradówki. Domowe sposoby leczenia jęczmienia są bardzo popularne i, co najważniejsze, skuteczne. Najpowszechniejszym sposobem domowego leczenia tego schorzenia, jest pocieranie powieki złotem, np. obrączką. Rozgrzewa to zmianę, co znacznie ułatwia odblokowanie ujścia zatkanych gruczołów. Taki masaż przyspiesza także proces pozbywania się zalegającej wydzieliny. Zawsze powinno się przeprowadzać go w kierunku ujścia gruczołów. Różnice w masażu spowodowane są lokalizacją jęczmienia: jeśli jest na górnej powiece, to należy wykonywać go z góry do dołu, jeśli na polnej to z dołu ku górze.
Domowych sposobów leczenia jęczmienia jest oczywiście więcej. Często stosowane jest także ogrzewanie powieki ciepłymi, suchymi okładami. W tym celu może wykorzystać np. rozgrzaną w wodzie, gorącą, czystą łyżkę. Metoda ta może być powtarzana nawet kilka razy dziennie. Nie zaleca się stosowanie wilgotnych lub mokrych okładów, ponieważ może to rozsiać bakterie, które powodują zakażenie oka. Z tego samego powodu, zakazane jest samodzielne przekłuwanie lub w wyciskanie treści jęczmienia i gradówki. Stwarza to duże ryzyko przedostania się niebezpiecznych drobnoustrojów do krwiobiegu, co może zakończyć się zapaleniem opon mózgowych.
Jeśli pomimo stosowanie leczenia zapobiegawczego jęczmień nie znika lub przekształca się w formę przewlekłą, czyli gradówkę, należy udać się z wizytą do lekarza okulisty. Może on zaproponować zastrzyki, które podawane są bezpośrednio do gradówki. Jeśli i ta forma leczenia okaże się nieskuteczna, skieruje on pacjenta za zabieg chirurgiczny. Operacyjne usunięcie guzka polega na jego przecięciu, otwarciu i wyłyżeczkowaniu. Po tym dochodzi do usunięcia torebki. Jest to bezbolesny zabieg, który przeprowadzany jest przy zastosowaniu znieczulenia miejscowego. Pozbawiony jest także szwów i nie pozostawia u pacjenta blizn. Po operacji pacjent może udać się do domu jeszcze tego samego dnia, co oznacza, że operacyjne usunięcie gradówki nie wymaga hospitalizacji.
