Zespół suchego oka – przyczyny, objawy i leczenie

Zespół suchego oka (keratoconjunctivitis sicca, dry eye syndrome – DES) to choroba, która cechuje się nieprawidłowym nawilżeniem powierzchni oka przez film łzowy – cienką powłokę ochronną na powierzchni oczu. Zaburzenia funkcjonowania filmu łzowego mogą być spowodowane jego nieprawidłowym składem lub nadmiernym parowaniem. Wskutek tych problemów rogówka i spojówka narażone są na wysychanie. Według statystyk medycznych choroba ta dotyka kilkunastu procent dorosłych osób.Sprawdź, jakie są objawy i przyczyny  schorzenia oraz co pomaga na suchość oka.

Spis treści

1. Przyczyny zespołu suchego oka
2. Jakie są objawy zespołu suchego oka?
3. Co nasila symptomy syndromu suchego oka?
4. Co robić w przypadku wystąpienia objawów zespołu suchego oka?
5. Na czym polega diagnostyka zespołu suchego oka?
6. Jakie są sposoby na zmniejszenie dolegliwości?
7. Na czym polega leczenie zespołu suchego oka?
8. Czy zespół suchego oka można wyleczyć?

Przyczyny zespołu suchego oka

Przyczyny choroby suchego oka są zróżnicowane. Schorzenie często diagnozuje się u kobiet w okresie menopauzy. Pojawia się ono również przy chorobach autoimmunologicznych (jak zespół Sjörgena, zapalenie stawów, kolagenoza czy twardzina skórna), neurologicznych (np. choroba Parkinsona) czy dermatologicznych. Może też występować po wykonaniu laserowej korekty wad wzroku, a także w konsekwencji doustnego przyjmowania niektórych leków. Na wystąpienie zespołu suchego oka narażeni są także palacze tytoniu.

Jakie są objawy zespołu suchego oka?

Do najczęstszych objawów schorzenia należy pieczenie oczu oraz ich przekrwienie, a także gromadzenie się wydzieliny w worku spojówkowym – szczelinie pomiędzy spojówką gałki ocznej a spojówką powiek. Osoba z zespołem suchego oka może też odczuwać „piasek” pod powiekami. Czasami dochodzi również do zaburzeń widzenia. Niekiedy pojawia się światłowstręt.

Kolejnym objawem jest uczucie suchości oka. Zdarzają się przypadki, w których produkcja łez może być prawidłowa, a mimo to nie nawilżają one jego powierzchni. U wielu osób dochodzi do punktowych ubytków nabłonka rogówki. Zmiany pojawiają w obu oczach i mają przewlekły charakter.

Co nasila symptomy syndromu suchego oka?

Objawy zespołu suchego oka nasilają się zimą, w wyniku przebywania w miejscach z centralnym ogrzewaniem lub wychodzenia na chłód. Pojawieniu się symptomów choroby sprzyja także gorące i suche powietrze oraz spędzanie czasu w klimatyzowanych pomieszczeniach.

Suche oczy mogą też występować na skutek długotrwałej pracy przy komputerze, bo rzadsze mruganie powoduje gorsze rozprowadzanie filmu łzowego na ich powierzchni. Efekt suchego oka u kobiet nasila się podczas napięcia przedmiesiączkowego oraz w okresie okołomenopauzalnym. Ponadto osoby z zespołem suchego oka zazwyczaj źle tolerują soczewki kontaktowe.

Co robić w przypadku wystąpienia objawów zespołu suchego oka?

W przypadku podejrzenia zespołu suchego oka należy zgłosić się na konsultację okulistyczną do okulisty, np. do Centrum Medycznego MML. Pozwoli to postawić diagnozę i rozpocząć leczenie.

Na czym polega diagnostyka zespołu suchego oka?

Aby zdiagnozować zespół suchego oka, lekarz może zlecić wykonanie badań, takich jak:

• ocena czasu przerwania filmu łzowego: czyli zbadanie szybkości wysychania oczu na skutek przerwania warstwy filmu łzowego. Badanie to wykonuje się w lampie szczelinowej, po zakropleniu do oka pacjenta barwnika lub za pomocą specjalnego aparatu;
• test Schirmera: ocena wydzielania łez, która polega na założeniu paska bibuły do worka spojówkowego i sprawdzeniu stopnia zwilżenia po upływie 5 minut;
• badanie występowania punktowych ubytków nabłonka w rogówce lub w obrębie szpary powiekowej: z wykorzystaniem specjalnych barwników do zabarwienia powierzchni gałki ocznej;
• ocena wysokości menisku filmu łzowego: u chorych na zespół suchego oka menisk łzowy jest węższy i poprzerywany;
• badanie fałdów spojówki równoległych do krawędzi powieki: pojawiają się one u osób z zespołem suchego oka.

Jakie są sposoby na zmniejszenie dolegliwości?

Aby zmniejszyć objawy zespołu suchego oka, trzeba wystrzegać się sytuacji, które zwiększają parowanie filmu łzowego. Zaliczamy do nich palenie tytoniu, wychodzenie na silny wiatr, zimne lub suche powietrze czy przebywanie w mocno klimatyzowanych pomieszczeniach.

Pracujący przy komputerze powinni umieścić monitor 10-20 stopni poniżej poziomu oczu, by zmniejszyć wielkość szpary powiekowej, a tym samym ograniczyć parowanie filmu łzowego. Osoby, które na co dzień noszą okulary, podczas wychodzenia na wiatr bądź zimne lub suche powietrze, mogą wybierać okulary z szerokimi oprawami, które otaczają twarz i chronią oczy.

Na czym polega leczenie zespołu suchego oka?

Terapia zespołu suchego oka jest objawowa. Oznacza to, że nie leczy się przyczyn choroby, tylko stosuje preparaty zastępujące brakujące łzy (tzw. sztuczne łzy). Trzeba pamiętać, że preparaty te nie przywrócą prawidłowej produkcji łez – są bowiem jedynie ich substytutem. Wiele sztucznych łez chroni powierzchnię gałki ocznej tylko przez około 10-20 minut od momentu zastosowania, co oznacza konieczność częstych aplikacji.

W niektórych przypadkach zespołu suchego oka lekarz może przepisać preparaty zmniejszające stan zapalny, np. cyklosporynę A czy krople z kostykosteroidami. Leczenie to musi być prowadzone pod ścisłą kontrolą specjalisty z uwagi na możliwość wystąpienia działań niepożądanych.

W najbardziej zaawansowanych przypadkach zespołu suchego oka wykonuje się zamknięcie punktów łzowych: czasowe (które polega na założeniu specjalnych zatyczek do punktów łzowych) lub stałe (które polega na koagulacji termicznej bądź laserowej). Zabiegi te mają na celu zahamowanie odpływu łez i zwiększenie ich ilości na powierzchni oka.

Czy zespół suchego oka można wyleczyć?

Całkowite wyleczenie zespołu suchego oka nie jest możliwe. Jego objawy zwykle towarzyszą chorym już na zawsze. Jeśli powodem problemu jest stosowanie leków, symptomy mogą się cofnąć po odstawieniu tych preparatów.